Wycieczka po polskich wulkanach
Wulkanizm a zmiany klimatu
Działalność wulkaniczna może wpływać na środowisko i klimat. Jednym z jego przykładów mogą być skutki
dostania się do atmosfery ogromnych ilości pyłów i popiołów podczas wybuchów wulkanów. Powodują one
zmniejszenie dopływu promieniowania słonecznego obniżając średnie temperatury. Wybuch Pinatubo na Filipinach w
1991 roku mógł w początkowym etapie zmniejszyć tempo globalnego ocieplenia. Z drugiej strony siarka, która dostała
się do atmosfery w postaci aerozoli powoduje niszczenie warstwy ozonowej.
Intensywny wulkanizm może również inicjować efekt cieplarniany
W historii Ziemi kilkakrotnie zdarzały się okresy wzmożonego wulkanizmu. W okresie kredowym, 80 - 120 mln lat
temu zaznaczyła się intensywna podmorska działalność wulkaniczna. Dwukrotnie zwiększyła się szybkość
powstawania skorupy oceanicznej w strefach ryftowych. Prawie pięciokrotnie wzrosła skala podmorskiej działalność
wulkanicznej. Na jej skutek powstały ogromne obszary pokryte skałami bazaltowymi tworzące rozległe podmorskie
wulkaniczne płaskowyże i góry, najliczniej występujące na dnie oceanu Spokojnego. Powierzchnie oceanicznych
płaskowyżów były nawet 25 - krotnie większe od analogicznych kontynentalnych wulkanicznych płaskowyżów (np. trapy
Dekanu w zachodnich Indiach).
Nowa, względnie gorąca skorupa oceaniczna jest lżejsza i zajmuje większą objętość w stosunku do starszej, zimnej
i cięższej skorupy. Dlatego wzdłuż strefy ryftowej istnieją grzbiety oceaniczne, w miarę stygnięcia kurczą się i dno
oceaniczne obniża się.
W okresie kredowym (w części nieformalnie określanej środkową kredą), na rozległych rejonach o wzmożonej
działalności wulkanicznej dno oceanu podniosło się. Spowodowało to podniesienie się poziomu morza, które zapisało
się w osadach tego okresu.
Było to początek szeregu dalszych zjawisk.
  • Dostanie się do atmosfery dużej ilości wulkanicznego CO2 spowodowało przyspieszenie globalnego cyklu węgla i
    zainicjowanie efektu cieplarnianego.

  • Następuje przyspieszenie obiegu wód w oceanach powodujące szybszy powrót substancji odżywczych i tym samym
    ich intensywniejsze wykorzystanie przez żywe organizmy.

  • Częścią zmian klimatycznych są w niektórych rejonach zwiększone opady deszczu, przyczyniające się do
    wymywania i intensywnego dopływ substancji odżywczych z lądu do oceanów.

  • Również substancje odżywcze były dostarczane z zatopionych na skutek podniesienia się poziomu morza delt rzek,
    stanowiących ich bogate źródło.

  • W ciepłych bogatych w substancje odżywcze wodach bujnie rozwijało się życie.

  • Węgiel wbudowany w wapienne szkielety morskich organizmów ulegał pogrzebaniu po ich obumarciu. W płytkich
    morzach pokrywających ogromne obszary ówczesnych lądów głębokość zalegania szkieletów organizmów znajdowała
    powyżej głębokości, na której węglan wapnia ulega rozpuszczeniu. Przy dużej ilości żyjących i następnie
    obumierających organizmów następowało ich znaczne nagromadzenie. W ten sposób w osadzie a potem w skale
    zatrzymywany był węgiel.


  • W ten sposób jako efekt wtórny całego łańcucha procesów, których początkiem był zainicjowany przez intensywny
    wulkanizm efekt cieplarniany jest słabnięcie efektu cieplarnianego.
    Ten naturalny proces prowadzi do powrotu stanu pierwotnego przyrody.