SŁOWNICZEK

[A] [B] [C] [D] [E] [F] [G] [H] [I] [J] [K] [L] [M] [N] [O] [P] [R] [S] [T] [U] [V] [W] [X] [Z]

Anhydryt - minerał, siarczan wapnia (CaSO₄), bezbarwny lub biały, szarawy, niebieskawy, o szklistym połysku. Powstaje wskutek odparowania wody morskiej, w suchym i gorącym klimacie (patrz: ewaporaty). Używany jest w przemyśle chemicznym i w budownictwie.

Ankylozaury (Ankylosauria) - dinozaury pancerne, podgrupa tyreoforów.

Aragonit - minerał; nietrwała, ortogonalna odmiana węglanu wapnia (CaCO₃), z której zbudowane są szkielety (skorupki, muszle) niektórych pierwotniaków, bezkręgowców (np. wewnętrzna, perłowa warstwa muszli mięczaków, perły) oraz jaj żółwii.

Archozaury, gady naczelne (Archosauria - z gr. archos - władca; sauros - jaszczur) - grupa gadów diapsydowych obejmująca tekodonty, krokodyle, pterozaury i dinozaury; odznacza się obecnością otworu przedoczodołowego i osadzeniem zębów w zębodołach.

do góry

Bentos - rośliny i zwierzęta żyjące na dnie zbiornika wodnego; wyróżniamy bentos ruchomy (np. ślimaki, jeżowce) i osiadły (gąbki, koralowce).

Biogeniczny - utworzony przy współudziale organizmów żywych i/lub składający się ze szczątków organizmów, np. osad (ziemia okrzemkowa), skała (wapień organogeniczny, muszlowiec), struktura (jamki w skałach utworzone prze organizmy drążące).

Bioherma - soczewka nieuławiconych i nie wykazujących warstwowania wapieni organogenicznych, występująca zwykle wśród skał węglanowych o innej strukturze i będąca budowlą utworzoną przez organizmy osiadłe, takie jak: koralowce, gąbki, glony (krasnorosty); jeżeli struktura taka ma postać bardziej rozległej warstwy, nazywamy ją biostromą.

Brekcja wulkaniczna - powstała z ostrokrawędzistych fragmentów skał wulkanicznych pokruszonych w czasie wybuchu wulkanu, następnie spojonych lawą lub popiołem wulkanicznym.

do góry

Ceratopsy (Ceratopsia) - dinozaury rogate z grupy marginocefali.

Cios - regularne spękania w skale, jego odmianą jest cios słupowy lub kolumnowy, w którym na skutek spękań skała pęka na przylegające do siebie słupy lub wieloboki, o powierzchni najczęściej prostopadłej do powierzchni stygnięcia skały. Cios w skałach magmowych może być spowodowany ruchami magmy lub zmianami objętości podczas jej stygnięcia.

Chłopki lodowe - najczęstsza forma stalagmitów lodowych przyjmujących postać przezroczystych, obłych figur, będących wspaniałą ozdobą podziemnego świata.

do góry

Dajka - ciało intruzyjne o kształcie podobnym do płyty, tnące niezgodnie otaczające skały.

Deszcz podziemny - woda pochodzenia atmosferycznego występująca w górnych, najsuchszych partiach jaskini, w postaci pojedynczych kropli spadających ze stropu lub autentycznego deszczu.

Diageneza - zespół procesów fizycznych i chemicznych prowadzący do przeobrażenia luźnego osadu w litą skałę lub jednych skał i drugie.

Diapsydy (Diapsida - gr. di - dwa, apsis - łuk) - podgromada gadów odznaczających się obecnością dwóch par okien skroniowych z tyłu czaszki; należą do nich archozaury (gady naczelne) i lepidozaury (w tym współczesne gady łuskonośne, takie jak jaszczurki i węże).

Dinozaury (Dinosauria - z gr. deinos - straszny, sauros - jaszczur) - grupa gadów naczelnych (archozaurów) lądowych gadów naczelnych występująca od początku późnego triasu (ok. 230 mln lat temu) do końca kredy (65 mln lat temu) na wszystkich kontynentach; obejmuje dwa rzędy: gadziomiedniczne (teropody i zauropody) oraz ptasiomiedniczne (tyreofory, ornitopody i marginocefale).

Dolomit - minerał; węglan wapnia i magnezu [CaMg(CO₃)₂], krystalizujący w układzie trygonalnym, zwykle bezbarwny, biały lub szary; jest głównym składnikiem skały o tej samej nazwie.

Druza - pustka lub szczelina skalna o nieregularnych kształtach wyścielona szczotką kryształów.

do góry

Ekosystem - jednostka ekologiczna obejmująca środowisko abiotyczne łącznie z zespołami organizmów żyjących na określonym obszarze.

Ektotermia - termoregulacja oparta głównie na zewnętrznych źródłach ciepła (wygrzewanie się na słońcu), typowa dla zwierząt zmiennocieplnych.

Endotermia - termoregulacja oparta głównie na wewnętrznym cieple metabolicznym (związanym z wysokim tempem przemiany materii), typowa dla zwierząt stałocieplnych.

Erupcja wulkaniczna - proces wydobywania się na powierzchnię Ziemi zestalonych płynnych, gazowych produktów działalności wulkanicznej.

Ewaporaty - skały osadowe powstałe na drodze chemicznej, wskutek wytrącania się minerałów z wody. Powstają w płytkich zatokach morskich, lagunach lub słonych jeziorach, w warunkach suchego i gorącego klimatu. Należą do nich: gips, anhydryt, dolomit, halit, czyli sól kamienna i in.

do góry

Fitoplankton - mikroskopijnych rozmiarów rośliny, żyjące w prześwietlonych, górnych warstwach wody, biernie unoszone w toni wodnej.

Fosylizacja (łac. fossa - wykop; fossilia - wykopaliska, skamieniałości) - powstawanie skamieniałości.

do góry

Gastrolit (gr. gaster - żołądek; lithos - kamień) - kamień połknięty przez zwierzę i służący do rozcierania pokarmu w żołądku.

Geoda - skupienie minerałów w pustce skalnej o kulistym lub owalnym kształcie.

Gigantotermia - termoregulacja wykorzystująca bezwładność cieplną związaną z olbrzymimi rozmiarami ciała , umożliwia zachowanie stałej temperatury mimo niskiego tempa metabolizmu.

Gips - minerał, uwodniony siarczan wapnia (Ca SO₄ 2H₂O).

Grzbiet oceaniczny - wydłużony, zwykle silnie rozczłonkowany, podwodny system górski w oceanach, rozcięty wzdłuż linii grzbietowej przez dolinę ryftową. Stanowi strefę aktywności tektonicznej i wulkanicznej.

do góry

Hadrozaury (Hadrosauridae) - dinozaury kaczodziobe, z grupy ornitopodów.

Heliktyty (nacieki inkrustacyjne) - nieregularne, krzaczaste zgrupowania drobnych, podłużnych kryształków kalcytu rosnących w dowolnych kierunkach.

do góry

Ichnologia (gr. ichnos - ślad; logos - słowo; nauka) dyscyplina badająca ślady działalności życiowej organizmów.

Intruzja magmowa - wtargnięcie magmy w już istniejące skały. Zgodna o kształcie zgodnym z kierunkami warstw otaczających np.: sill, lakkolit. Niezgodna o kształtach niezgodnych z kierunkiem warstw otaczających skał np.: dajka.

do góry

Jamka wirowa - drobne, płytkie, miseczkowate zagłębienie w ścianach powstałe w wyniku bocznych zawirowań wartko płynącej wody.

Jezioro jaskiniowe - jezioro utworzone we fragmencie korytarza lub sali zalanej wodą nie sięgającą stropu.

do góry

Kalcyt -minerał; trwalsza, romboedryczna odmiana węglanu wapnia (CaCO₃), W wyniku diagenezy następuje zastąpienie aragonitu przez kalcyt.

Kocioł wirowy (eworsyjny) - owalne zagłębienie w stropie lub spągu korytarza będące pozostałością po miejscu zawirowania szybko płynących dużych mas wody.

Kolumna naciekowa - forma naciekowa powstała w wyniku połączenia stalaktytu (góra) i stalagmitu (dół). Na rozbudowanych kolumnach naciekowych często zatarciu uległa granica między stalaktytem i stalagmitem.

Komin krasowy - pionowy lub bardzo stromy, biegnący w górę odcinek jaskini, o zamkniętym przekroju, czasami zakończony stropem bez możliwości dalszego przejścia.

Komin wulkaniczny - przewód nieczynnego wulkanu, którym dawniej wydostawała się lawa a po wygaśnięciu został wypełniony materiałem wulkanicznym.

Koprolit (gr. copros - kał; lithos - kamień) - skamieniały ekskrement.

Korytarz jaskiniowy - wyżłobiony przez wodę w skale poziomy lub pochyły odcinek jaskini, którym można się przemieszczać bez użycia specjalistycznego sprzętu w trakcie eksploracji jaskini.

do góry

Lakkolit - ciało magmowe pod powierzchnią Ziemi o kształcie grzyba, którego podstawa jest płaska, natomiast strop kopułowato wygięty, najczęściej zgodny z ułożeniem otaczających skał.

Lód podłogowy - warstwa lodu pokrywająca dno korytarzy jaskiniowych; najczęściej spotykana i tworząca się jako pierwsza forma nacieku lodowego.

Lodospad - forma nacieku powstała w wyniku zamarzania jaskiniowych wodospadów lub wody spływającej po pionowych i pochyłych ścianach jaskini.

do góry

Marginocefale (Marginocephalia) - dinozaury ptasiomiedniczne z rozbudowanymi kośćmi tyu czaszki, np. ceratopsy i pachycefalozaury (dinozaury grubogłowe).

Marmit - denny kocioł wirowy.

Meander - wąska, wysoka rynna w dnie korytarza, mająca kręty przebieg - podobna do zakoli jakie tworzą meandrujące rzeki.

Misa martwicowa - grubsza, nieckowata warstwa krystalicznego węglanu wapnia pozostała po jeziorku w wyniku odparowania i wsiąknięcia w podłoże całej wody. Wcześniejszym stadium tworzenia się misy martwicowej jest powstawanie na powierzchni wysychającego zbiornika pływającego "kożuszka" - tarczy węglanowej.

Morze epikontynentalne - morze pokrywające szelf lub wnętrze kontynentu, charakteryzujące się zwykle krótkim okresem trwania i niedużą głębokością.

do góry

Nacieki aragonitowe - krzaczaste formy nacieków z węglanu wapnia o innej postaci krystalicznej niż kalcyt.

Nacieki grzybkowe - są drobnymi formami węglanowych nacieków agrawitacyjnych, których kierunek wzrostu jest zawsze prostopadły do podłoża, bez względu na jego nachylenie. Ich długość rzadko przekracza 20 mm.

Nacieki lodowe - występujące najczęściej okresowo i w partiach przyotworowych formy naciekowe zbudowane z zamarzniętej wody, o kształtach zbliżonych do nacieków wapiennych.

Nacieki tarczowe - Rzadko spotykane formy nacieków przypominające ukośnie przyklejony do pionowej lub przewieszonej ściany talerz z doczepionym od dołu soplem.

Namulisko - drobny materiał skalny (mułki, piaski, żwiry) naniesiony przez wodę wypełniające nieraz całe światło korytarza.

do góry

Ocean Tetydy (in. Morze Tetydy) - ocean, który od schyłku okresu karbońskiego do paleogenu (eocenu) zajmował obszar dzisiejszych łańcuchów górskich Alp i Himalajów, oddzielając kontynenty Laurusji (Laurazji) na północy i Gondwany na południu.

Odcisk - wklęsły ślad w osadzie pozostawiony przez organizm (pospolitymi skamieniałościami są odciski liści, muszli, a także odciski stóp).

Odlew tropu - wypukłe wypełnienie odcisku stopy; często naturalne odlewy zachowały się na spągu warstwy leżącej na powierzchni troponośnej.

Opal - minerał, uwodniona krzemionka o zmiennej zawartości wody, bezpostaciowy, biały lub zabarwiony, wykazujący niekiedy piękną grę barw (opal szlachetny).

Opistopubiczna miednica (gr. opistho - tylny; łac. pubis - łono) - miednica, której kości łonowe (jedna z trzech par kości tworzących miednicę) skierowane są w dół ku tyłowi; u innych dinozaurów kości te skierowane są w dół ku przodowi (miednica propubiczna).

Osady autochtoniczne - osady powstałe z materiału pochodzącego z tej jaskini, np: odrywające się ze stropu i ścian bloki skalne, kamienie tworzące rumosz skalny, osady drobnego materiału ilastego będące słabo rozpuszczalną, wykruszoną pozostałością po wypłukaniu węglanu wapnia ze skały macierzystej.

Osady allochtoniczne - osady przynoszone spoza jaskini przez potoki przepływające przez system jaskiniowy, a mające swoje źródło poza jaskinią. Są to osady żwirów, piasków, mułów i iłów o zróżnicowanym składzie.

Ornitopody (Ornithopoda) - dinozaury ptasiomiedniczne z bateriami zębowymi do rozcierania roślin, takie jak iguanodony i hadrozaury.

Otwór jaskini - miejsce na powierzchni masywu skalnego, stanowiące połączenie wnętrza jaskini ze światem zewnętrznym.

do góry

Paleoichnologia (gr. palaios - dawny; ichnos - ślad; logos - słowo; nauka) - dyscyplina badająca kopalne ślady działalności życiowej organizmów.

Paleontologia (gr. palaios - dawny; ous - byt; logos - słowo; nauka) - nauka o dawnych organizmach (obejmuje itp. paleobotanikę, paleozoologię, mikropaleontologię i bardziej szczegółowe subdyscypliny, itp. paleoentomologię czy paleoichtiologię).

Parataksonomia (gr. para - obok; taksis - układ; nomos - prawo) - równoległa względem zasadniczego podziału świata żywego systematyka, itp. tropów, jaj lub larw (dopuszczalna obecnie głównie w odniesieniu do form kopalnych).

Piroklastyczny materiał - niescementowane produkty rozpylenia ciekłej lawy podczas wybuchu wulkanu, jak również skał stożka wulkanicznego i jego podstawy. Scementowany tworzy skałę piroklastyczną.

Pizoidy (perły jaskiniowe) - drobne wapienne kulki, o średnicy 1-2cm, powstałe w wyniku koncentrycznego wytrącania się kalcytu wokół ośrodka krystalizacji; powstają w warunkach swobodnej krystalizacji na dnie stojących i w zagłębieniach koryta wolno płynących wód jaskini.

Płaszcz Ziemi - warstwa znajdująca się między skorupą ziemską a jądrem Ziemi. Przeważnie dzielona na część górną i dolną.

Pola ryżowe - formy polew naciekowych przypominające miniaturę tarasowych upraw ryżu.

Polewa lodowa - forma nacieku lodowego tworząca warstewkę lodu często na dużej powierzchni, powstała w wyniku zamarzania sączącej się ze ścian jaskini wody.

Polewy naciekowe - zwykle najlepiej do dziś zachowane formy naciekowe zbudowane z drobnokrystalicznego węglanu wapnia, często o znacznej grubości, pokrywające duże powierzchnie ścian i dna korytarzy, a w obrębie namuliska tworzące niekiedy kilka warstw.

Mleko wapienne - ziemista odmiana kalcytu, przyjmująca postać gęstej wodnej zawiesiny mikrokrystalicznego osadu, zawierająca różne domieszki.

Ponor - miejsce znikania w masywie skalnym wód powierzchniowych rzek i potoków wskutek przechwytywania ich przez systemy podziemnych kanałów krasowych.

Porwaki wulkaniczne - bloki obcych skał wyrwane przez lawę z otoczenia i znajdujące się w skałach wylewnych.

Próg - bardzo stromy, niezbyt wysoki fragment korytarza.

Pterozaury, gady latające (Pterosauria - z gr. pteron - skrzydło; sauros - jaszczur) - grupa mezozoicznych gadów naczelnych (archozaurów), takich jak ramforynchy i pterodaktyle.

do góry

Regresja morska - wycofywanie się morza z uprzednio zalanego obszaru.

Rzeka podziemna - duża ilość wody płynąca ciągami jaskiniowymi, mająca swoje źródło w obrębie jaskini lub wpływająca do niej z powierzchni.

do góry

Sala - komora we wnętrzu masywu skalnego; może mieć postać niewielkiego rozszerzenia korytarza lub być ogromną próżnią skalną połączoną z licznymi korytarzami, kominami i studniami.

Sedymentologia - dyscyplina geologii zajmująca się powstawaniem i klasyfikacją skał osadowych.

Sill - żyła pokładowa zgodna, utwór intrudujący wciśnięty między dwie ławice.

Skamieniałości, skamieliny - kopalne szczątki wymarłych organizmów (kości, zęby, muszle, odciski części miękkich itp.), zachowane w skałach osadowych.

Skłon kontynentalny - wąski i często stromy stok podmorski, ograniczający blok kontynentalny; opada od szelfu do głębi oceanicznych.

Skorupa oceaniczna - typ skorupy ziemskiej charakterystyczny dla podłoża oceanów, składający się z warstwy osadowej o grubości od kilkuset m do kilku km, warstwy pośredniej obejmującej naprzemianległe warstwy lawy bazaltowej i skał osadowych (grubość do kilku km, nie wszędzie obecna) oraz warstwy bazaltowej zbudowanej z bazaltu i gabra, o grubości 5-6 km. Cała skorupa oceaniczna osiąga grubość do ok. 12 km i jest wielokrotnie cieńsza od skorupy kontynentalnej.

Skorupa kontynentalna - typ skorupy ziemskiej charakterystyczny dla bloków kontynentalnych, złożony z warstwy osadowej o grubości od kilku do kilkunastu km, warstwy granitowej (od kilku do 30 km) oraz warstwy bazaltowej (od kilku do 40 km); całość może osiągać grubość do 80 km.

Spąg - dolna granica warstwy skalnej.

Spreding skorupy oceanicznej - hipoteza zakładająca przyrost skorupy oceanicznej dzięki wynoszeniu magmy ku powierzchni Ziemi przez prądy konwekcyjne. W innych miejscach skorupa ulega wciągnięciu w głąb i przetopieniu (strefy subdukcji). Proces ten odbywa się w tempie od 1 do 10 cm na rok.

Spreading skorupy oceanicznej - hipoteza zakładająca przyrost skorupy oceanicznej dzięki wynoszeniu magmy ku powierzchni Ziemi przez prądy konwekcyjne. W innych miejscach skorupa ulega wciągnięciu w głąb i przetopieniu (strefy subdukcji). Proces ten odbywa się w tempie od 1 do 10 cm na rok.

Stalaktyt - forma nacieku węglanowego o postaci sopla zwisającego pod stropem lub w miejscach przewieszonych jaskini.

Stalaktyty lodowe - podobne do stalaktytów kalcytowych, powstają w wyniku zamarzania wody spływającej ze stropu jaskini.

Stalagmit - forma naciekowa lustrzana w stosunku do stalaktytu, narastająca narastająca ku górze w miejscu skapywania kropli wody ze stalaktytu.

Stalagmity lodowe - patrz: CHŁOPKI LODOWE.

Stegozaury (Stegosauria) - kolczaste dinozaury ptasiomiedniczne, podgrupa tyreoforów.

Stożek wulkaniczny - wyniesiona forma morfologiczna zbudowana z produktów działalności wulkanicznej z kraterem na wierzchołku.

Strefa batialna - strefa głębokości oceanicznych od ok. 200 (krawędź szelfu) do 4000 m.

Strefa hadalna - strefa głębokości oceanicznych, obejmująca największe głębie oceanów położone poniżej 6500 m.

Strefa litoralna - obszar od krawędzi szelfu do linii maksymalnego zasięgu przypływów lub fal sztormowych; obejmuje strefy supra-, eu- i sublitoralną.

Strefa nerytyczna - strefa głębokości oceanicznych sięgająca od powierzchni wody do głębokości krawędzi szelfu, czyli do 130-200 m.

Strefa pelagiczna - a) obszar wód oceanicznych znajdujący się w znacznej odległości od lądu, b) strefa den oceanicznych, położona w znacznej odległości od lądu, do której nie docierają pochodzące z nich osady, czyli tzw. osady terygeniczne.

Strop - górna granica warstwy skalnej.

Studnia krasowa - pionowy lub bardzo stromy, biegnący w dół odcinek jaskini, mający zamknięty przekrój.

Syfon - fragment korytarza wypełniony wodą aż po sam strop, tworzący system naczyń połączonych, zaczynający się i kończący suchszymi częściami korytarza.

Synapsydy (Synapsida - gr. syn - razem; apsis - łuk) - grupa owodniowców odznaczających się obecnością jednej pary okien skroniowych z tyłu czaszki; należą do nich gady ssakokształtne (terapsydy) i ssaki.

Systematyka - nauka o klasyfikowaniu organizmów żywych; naturalny podział na jednostki systematyczne odzwierciedla ich pokrewieństwa.

Szczotki kalcytowe - są to skupienia ładnie wykształconych, często przejrzystych kryształów węglanu wapnia; powstają w głębi lub na obrzeżach jeziorek jaskiniowych, w warunkach powolnej i swobodnej krystalizacji.

Szelf - brzeżna część kontynentu zalana przez morze. Powierzchnia szelfu jest łagodnie nachylona w kierunku oceanu do krawędzi szelfu, na której następuje załamanie dna i przejście w tzw. skłon kontynentalny. Jako granicę szelfu przyjmuje się zwykle głębokość 200 m, średnia głębokość szelfu wynosi ok. 130 m.

do góry

Tafonomia (gr. taphos - grób; nomos - prawo) - dziedzina paleontologii zajmująca się prawidłowościami pośmiertnych losów organizmów i powstawania skamieniałości.

Taksonomia (gr. taksis - układ; nomos - prawo) - teoria systematyki biologicznej.

Tarcza węglanowa - powstający na powierzchni wysychającego jeziorka jaskiniowego pływający "kożuszek" krystalizującego węglanu wapnia; jest to wczesne stadium tworzenia się misy martwicowej.

Tekodonty (Thecodontia) - tradycyjna nazwa wczesnych gadów naczelnych (archozaurów), takich jak aetozaury, fitozaury, rauizuchy i inne.

Teropody (Theropoda) - gadziomiedniczne dinozaury drapieżne (niektórer wtórnie wszystkożerne, a nawet roślinożerne), z których wywodzą się ptaki.

Transgresja morska - proces wkraczania morza na ląd spowodowany podniesieniem się poziomu morza lub tektonicznym obniżeniem płyt kontynentalnych.

Tyreofory (Thyreophora) - opancerzone dinozaury ptasiomiedniczne (ankylozaury i stegozaury).

Troglobionty - zwierzęta występujące jedynie w jaskiniach; są one najmniej liczną, za to najbardziej charakterystyczną - specyficzną grupą zwierząt zasiedlających jaskinie. Przedstawiciele tej grupy wykazują daleko idące przystosowania do warunków podziemnego życia.

Troglofile - zwierzęta żyjące stale w jaskiniach ale spotykane również poza nimi w podobnych warunkach bytowania - pod kamieniami, w szczelinach skalnych, itp.

Troglokseny - najliczniejsza grupa zwierząt związana ze środowiskiem jaskiniowym obejmująca gatunki żyjące na powierzchni, wykorzystujące jaskinie jako miejsca okresowego pobytu - zimowanie, nocleg.

do góry

Wanta - oderwany od masywu skalnego fragment litej skały, często zakleszczony między ścianami jaskini.

Wodospad - próg lub studnia ze spadającą lub płynącą po nich rzeką podziemną.

Wulkan tarczowy - wulkan o płaskim, kopulastym kształcie, z niewielkim nachyleniem stoków, powstały w wyniku obfitych wylewów bazaltowej lawy.

Wywierzysko - miejsce obfitego wypływu rzek i potoków podziemnych na powierzchnię.

do góry

Zasłony i draperie - wyjątkowo delikatne i niezwykle ozdobne formy nacieków kalcytowych zwisające na kształt firanek z przewieszonych fragmentów ścian.

Zauropody (Sauropoda) - długoszyje roślinożerne dinozaury gadziomiedniczne, największe zwierzęta lądowe wszech czasów.

Zacisk - znaczne zwężenie korytarza utrudniające lub uniemożliwiające przejście.

Zooplankton - mikroskopijnych rozmiarów zwierzęta unoszone biernie w toni wodnej. Do zooplanktonu należą jednokomórkowce (otwornice, promienice), a także skorupiaki (widłonogi), mięczaki (ślimaki skrzydłonogie) i kilka mniejszych grup. Niektóre jak np. otwornice i promienice budują delikatne, mineralne szkieleciki z węglanu wapnia lub krzemionki. Zooplankton żywi się zwykle fitoplanktonem.

Zawalisko - nagromadzenia kamieni i głazów oderwanych ze stropu lub ścian albo przyniesionych przez wodę; może tworzyć denną warstwę rumoszu skalnego częściowo lub całkowicie wypełniającego światło korytarza.

- powrót -